seaboardgàidhlig

Bonnaich / Bannocks

Bha mi a’ bruidhinn  air Skype ri oileanach Gàidhlig anns na Stàitean Aonaichte agus fhuair mi a-mach gu bheil gach duine eòlach air an fhacal ‘bannock’ ann an Ameireaga a Tuath mar ainm a th’ air aran simplidh a nì luchd-campachaidh, agus gum bidh mòran daoine a’ creidsinn gur e facal a thàinig bho na treubhan dùthchasach Canèidianach (leithid Cree) a th’ ann. Tha e coltach ged-thà gun d’ fhuair iad am facal – agus gu ìre na reasabaidhean bunasach fhèin – bhon luchd-tuineachaidh Albannach, gu h-àraidh bhon luchd-seilge, aig an robh mòran ceanglaichean leis a’ mhuinntir ionadail an sin. Bha iadsan air an t-slighe fad na h-ùine agus a’ dèanamh bhonnach air an tèine-champachaidh, le min-fhlùir, uisge agus ‘s dòcha beagan saille is salann, air maide, air clach no air greideal. Cha robh na treubhan eòlach air min-fhlùir à gràn mar chruithneachd, eòrna no choirche ro sin, ged a bha gràin fiadhaich agus sìol dùthchasach eile aca a rèir coltais leis an dèanadh iad ‘frybread’, taois air a fraigheachadh ann an saill.

continue reading…

Òran traidiseanta bòidheach agus beagan dìomhair,  freagarrach do àm na bliadhna – mu chaileag nach do gabh a’ chomhairle aice fhèin, a rèir coltais! Mar chuimhneachan air Iseabail Nic Asgaill, a chaochail gun dùil ris o chionn ghoirid, a sheinneadh an t-òran seo cho àlainn ri smeòrach i-fhèin.

Thig an smeòrach as t-Earrach
Thig a’ chuthag ’s a’ Chèitein
‘S bidh gach eun anns an doire
Cumail coinneamh ri chèile
Seinn ciùil air bhàrr chrannaibh
‘S air bharraibh nan geugan
Agus mise ‘s mo leannan
Dol nas fhaide bho chèile

Tha mo chìnn air an fhleasgach
Dhonn leadannach bhòidheach
Dhan a chinneadh nach strìochdadh
‘S e de iarfhuil Chlann Dòmhnaill
‘S mòr gum b’fhearr dhomh bhi agad
Le beagan de stòras
Na le buaile chrodh ballach agus
Balach nach b’eòlach

Comhairle bheirinns’ air caileig
Gun bhith amaideach gòrach
Gun i thoirt a gaol falaich 
Do bhalach nach b’eòlach
Bidh e briathrach ri tighinn
‘S bidh a chridhe na ròitean
‘S bidh a shùil a’s a dhèidh
Ach cò an roghainn as bòidhche

continue reading…

Seanfhaclan Gàidhlig 3 : Dachaigh    

More Gaelic Proverbs – Home Sweet Home

(Full list with translations below the gallery)

 (Ceann-duilleig den làrach-lìn, agus Gàidhlig agus Albais air / site banner showing Gaelic and Scots)

Tobar an Dualchais / Kist o’ Riches 

Lèirmheas / review

 ’S e proiseact uabhasach inntinneach is feumail a th’ ann an Tobar an Dualchais do dhuine sam bith aig a bheil ùidh ann an dualchas na h-Alba (Gàidheal no Gall) san fhairsaingeachd agus ann an eachdraidh shòisealta is ceòl tradiseanta gu h-àraidh. 

Bha amas fad-fhadharcach aig a’ phroiseact: 

 ….tha [Tobar] an dùil clàir-fhuaim Gàidhlig agus Albais a chur gu cruth didseatach agus a chatalogadh, gus an sgaoileadh air-loidhne. Nì seo cinnteach gun glèidhear am beairteas mòr sgeulachdan, bàrdachd, ciùil agus fiosrachaidh mar chunntas àraid de chultar agus cànan ann an Alba. Mar thoradh, bidh na clàir rim faighinn gu furasta airson feumalachdan foghlaim agus pearsanta. 

 bho http://www.myspace.com/tobarandualchais

continue reading…

Seo bhideo uabhasach àlainn le Lucy Hughes mu leumadairean-mara na Linne Mhoreibh timcheall air Rubha na Cananaich is na Sùdraichean, is e air a dhèanamh fad cuid de thadhalaichean agus air a dheasachadh gu h- ealanta.

This is a gorgeous video by Lucy Hughes of the Moray Firth dolphins around Chanonry Point and the Sutors, taken over several visits and beautifully edited.

Thanks to Lucy for making this available on YouTube and enabling embedding.

Ùrachadh: ceangal gu artaigil le dealbhan uabhasach math soilleir is faisg bho Tim Stenton, is na leumadairean-mara a’ cluiche os cionn uachdar na linne.

Edit: link to article with brilliant, clear close-up photos by Tim Stenton of the dolphins playing above the surface of the firth:

http://www.dailymail.co.uk/news/article-1359473/Bottlenose-nose-The-amazing-images-dolphins-play.html?ito=feeds-newsxml

Fèilltean-teine na Bliadhn’ Ùire agus na Seann Bhliadhn’ Ùire

Tha mi a’ sgrìobhadh am pìos seo air an dàrna latha dheug den Fhaoilteach, latha na Seann Bhliadhn’ Ùire. Ron acharradh air a’ mhìosachan Ghregòrianach ann an 1752, seo an latha air an deach a’ Bhliadhna’ Ùr a chumail. Air a’ Ghàidhealtachd ghlèidh iomadh àite an t-Seann Bliadhn’ Ùr fad ceud bliadhna is barrachd às dèidh sin, clachan cròitearachd Blàr mac Faoilteach ann an Loch Abar fiù ‘s gus na 1950an. Ach cha mhòr nach deach a dìochuimhneachadh tro na bliadhnachean, ach a-mhàin anns na coimhearsneachdan a tha ga comharradh le tachartasan traidiseanta sònraichte a tha bèo slàn fhathast , mar am Broch leis an fhèill-teine ainmeil aige ‘Losgadh a’ Chlèibh’ air an 11 den Fhaoilteach, Oidhche Chaillain den t-seann mhìosachan.

continue reading…